Okumayı Seven Çocuklar
Güncelleme tarihi: 2 Mar 2021
Merhaba,
Her ebeveyn, çocuğunun kitap okumasını ister. Bazı çocuklar kitap okumayı severken bazı çocuklarsa okumaktan kaçmak için her yolu dener. Ebeveynlerden sık duyduğum tek şikayet " Hocam okumuyor. Ne yapsam olmuyor? Siz bir şey deseniz olur mu?" Evet çocuğunuza bir şey derim de pek faydası olur mu ? Bunu öğrenci bilir.
İlkokul birinci sınıf okumayı sevdirmek için iyi bir başlangıç gibi görünebilir. Bana göre okumayı sevdirmek için en iyi zaman bir çocuğun doğduğu gündür. Ben oğlumu doğduğu gün bir hikaye kitabı ile karşıladım. Annem elimdeki kitabı görünce çok şaşırdı. Kitabı o gün akşamında oğluma okudum. Oğlum ile birlikte akşam kitabı inceledik. Ona her detayı anlattım. Oğlumun kitaptaki kocaman çizimlere bayıldığına emindim.
Herkes okumayı alışkanlık haline getirmek için çaba sarf ediyor. Ben çocuklara alışkanlık kazandırmaktan önce okumayı sevdirmek için uğraşılmasını öneriyorum. Okumayı alışkanlık haline getirmek için düzenli okuma planı yapmak ve kontrol etmek yeterli. 7 yaş ve üzeri çocuklara okumayı alışkanlık haline getirmek için şu adımları takip edebilirsiniz:
Kısa bir toplantı yapın. Toplantınızı en anlaşılır şekilde yönetmeye çalışın. Herkesin söz sahibi olduğu bir toplantı olsun. Toplantı amacından mutlaka bahsedin.
Düzenli okumak için 21 günlük bir okuma planı oluşturun. Kaç dakika ve hangi kitapları okuyabileceğini sorun. Bu süre hakkında ve kitaplarla ilgili olarak öğretmeninden bilgi alabilirsiniz. Her çocuğun okuma seviyesi aynı değildir.
Hedefinizi kocaman bir kağıda yazıp, herkesin görebildiği bir yere asın.
Sizin kontrolünüzde hedefe ulaşmak için 21 gün boyunca çocuğunuz okumayı sürdürsün.
Ebeveyn olarak sizin rolünüz süreci kolaylaştırmaktır. Okuma sürecinde hatırlatmalar yapabilirsiniz. Fakat bu hatırlatmalar sık olmasın. Bu hatırlatmaların nasıl olacağını toplantıda özellikle belirtin. Özellikle gelişim odaklı bir süreç yönetmek, en fayda sağlayan ve doğru yönetim anlayışıdır. Bu sebeple süreç içerisinde tutumları not edeceğinizi bu tutumlarla ilgili geri bildirim vereceğinizi de belirtin. Süreç içerisinde geri bildirimlerinizde olumlu bir dil kullanırsanız size ve kitaba karşı olumsuz bir tutum gelişmeyecektir. Bu şekilde geri bildirimlerinizi rahatlıkla paylaşın. Hedefe ulaştığınızda kısa bir toplantı ile durum analizi yaptıktan sonra yeni bir hedef koyun. Eğer 21 gün içerisinde zorlandıysa tekrar 21 günlük bir hedef koyabilirsiniz. Fakat bu kez süreç içerisindeki topladığınız bilgilerden yararlanarak gelişimi ona görünür kılmanız gerekecektir. Hedefe 21 günde ulaştıysa herhangi bir zorlanma olmadıysa o zaman hedefi geliştirmek için 22 günlük yeni bir hedef planlayabilirsiniz.
Okuma alışkanlığı kazanan bir çocuk için okumayı seviyor diyebilir miyiz? Bana göre hayır! Bu duruma bir görev gözüyle bakıyor olabilir. Okumayı sevmek kendi tercihlerinin farkında olmakla ilgilidir. Çocuğunuzu bir düşünün. Kendinize şu soruları sorun:
Hangi tür kitapları seviyor? Sevdiği kitap türlerinin farkında mı?
Okuduğu kitapları başkalarına anlatırken heyecanlanıyor mu?
Elinden bırakamadığı kitaplar var mı?
Kitabı her yere kendisi ile birlikte sürüklüyor mu?
Bir kitap aldığınızda heyecanla kitabı incelemeye başlıyor mu?
Size kitabın bir serisinin olup olmadığını soruyor mu?
Elbette her ebeveyn bu sorulara "evet" cevabını verebilmek ister. Bu kolay bir şey değildir. Bunun için bir kaç öneride bulunmak istiyorum. Özellikle yeni doğan çocuğu olan anne babalar mutlaka önerilerime kulak vermenizi isterim. 0-6 yaş aralığında neler yapabilirsiniz?
Çocuğunuz doğmadan önce mutlaka en az bir kitaba karar verin. Güzel çizimleri olan büyük boyutlu kitap olmasına dikkat edelim. Yazılar az görseller devasa olsun. Doğduğu gün birlikte okuyun. :)
Aylık alışveriş listenizde mutlaka çocuk kitaplarına ve dergilerine yer verin.
Çocuğunuzla birlikte alışverişe çıktığınızda mutlaka kitap ve dergi reyonlarına birlikte uğrayın. Reyondan bir şey almasanızda kitap ve dergiler hakkında sohbetler edin. Nasıl bir kitap sence? Bu kitabı sevdim şu sebepten. Sen ne düşünüyorsun? gibi sorularla sohbetinizi anlamlı hale getirebilirsiniz.
Kitapların kağıt kalitesi de önemlidir. İçerikten önce baskı kalitesine ve kitap kokusuna dikkat edelim. Çocuklar kokulara hassastırlar. Bundan sonra içeriğe odaklanmamızda fayda var. Kitapların baskı kalitesi hakkında bilgi edinmek için şu kaynağı inceleyebilirsiniz. Link: https://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=207-220.pdf
Aldığınız her kitabı çocuğunuz beğenmeyebilir. Sevmediği bir kitabı ara ara kendisine sunabilirsiniz. Seçimlerine ve kararına saygı duyarak benlik oluşumuna olumlu bir katkı sağlamış olursunuz.
Kütüphane kurmaya çocuğunuz doğar doğmaz başlayın. Göreceksiniz sizin kitap alma alışkanlığınız çocuğunuza kocaman bir kütüphane kurulmasını sağlayacaktır. Kitap çeşitliliği çocuğunuzda erken yaşta kitap türünü seçmesini sağlayacaktır. Beğendiği kitapları sebepleri ile birlikte size açıklayacaktır.
Çocuklar uyku saatinde uyumamak için bir şeylerle oyalanmayı severler. Tuvaleti bahane ederler. Aç olduklarını iddia ederler. Oyalanma aracı olarak kitapları da seçebilirler. Bırakın oyalanmak için kitapları seçsinler. Birlikte bu şekilde kitap okuyabilirsiniz. Kitaplarla oyalanmalarına izin verin.
Yatmadan önce bir önceki gün aynı kitabı okumayı isterse bu kez kendisinin bu kitabı okumasını isteyebilirsiniz. Fakat zorlamayın. Teklifi yapın kabul ederse dil gelişimi için güzel bir adım olacaktır.
Yatmandan önce hangi kitabı okumak istediğini hatırlatın.
Kitaptaki karakterlerin özellikleri hakkında mutlaka konuşun. Çocuğunuzun karakter hakkındaki düşüncelerini öğrenmeye çalışın. Böylelikle empati yeteneği de gelişecektir.
Kitabı sevip sevmediğini sorun. Kitabı kendisinin değerlendirmesini isteyin. Sevdiği ve sevmediği kitaplar diye kütüphaneyi biçimlendirin.
Sevdiği kitapların özelliklerini sorun. Bu özellikler onun sevdiği kitapların kriterleri olacaktır. Nasıl bir özellikte kitabı seviyorsun? ya da sevdiği bir kitabı alarak " Bu kitabı neden seviyorsun? Ne dikkatini çekiyor?" sorularını sorarak değerlendirme kriterlerini birlikte oluşturun.
Kitap kahramanlarının olaylardaki davranışlarını canlandırmaya çalışın. Çocuğunuzun da karakteri canlandırmasına fırsat verin.
Sevdiği kitaplarla atölyeler planlayın. Kitaplardaki kahramanlar ve mekanlarla ilgili çizimler, sulu boya çalışmaları yapabilirsiniz. Kitaptaki görselleri kopyalayıp boyamasını sağlayabilirsiniz.
Buraya kadar her şey güzel. Artık çocuğunuz hakkında bir çok soruya evet diyebilirsiniz. Ne tür kitapları seviyor bu konu hakkında bilginiz var. Elbette bu süreç kolay değil. Ama zaman geçiyor. Çocuğunuzun kitap okumayı seven bir birey olmasını istiyorsanız bundan daha fazlasını yapmanız gerekebilir.
Yazıyı uzatmamak adına burada bitirmek istiyorum. Eklemek istediğiniz varsa yorum yazarak katkı sunabilirsiniz. :)
Görüşmek üzere. Kendinize iyi bakın.